AŞIKLIK GELENEĞİ-AŞIK EDEBİYATI-AŞIK ŞİİRİ

 AŞIKLIK GELENEĞİ İLE DİVAN ŞİİR GELENEĞİNİ KARŞILAŞTIRILMASI

1.ÂŞIKLIK GELENEĞİ

Türk kültürü, yeni yurt edindiği Anadolu coğrafyasında yeni bir kültürel kimlik kazanınca, millî öze bağlı epik şiirler söyleyen ozan-baksıların yerini İslâmî öze bağlı lirik şiirler söyleyen âşık aldı. İslâmiyet öncesi Türk edebiyatında ozanların kahramanlık konulu destanlar söylediğini biliyoruz. Bu da edebiyatımızın, Türk kültürü içerisindeki devamlılığını meydana çıkarmaktadır. Üstelik ozanlar ordunun türlü sosyal ve kültürel etkinlikler içerisinde bulunmaktaydı. Dinî-tasavvufî halk edebiyatının oluşumundan sonra tekkelerle bağı bulunan ordu âşıkları, ozanların görevlerini üstlenmişlerdir (Köprülü, 1989:72).Âşıklık geleneği, yüzyıllar boyunca deneyimlerden süzüp biçimlenmiş, belirli kurallar içerisinde, şiirdeki  kalıcı ve etkileyici özellikten yararlanıp geçmişten günümüze, kuşaktan kuşağa aktarılan bir değerler bütünüdür.Aşık edebiyatı,daha çok hece vezniyle yazılan,sade bir dil kullanıp şiirlerini yazan vesaz çalıp yurdun dört bir yanın gezip dolaşan şairlerin yanı aşıkların eserlerinin bulunduğu edebiyattır. Aşıklık geleneği kültürümüzde önemli bir yeri vardır. Âşık edebiyatı sözlü gelenekte yaşanılan,yaşanan bütün ürünlerle beslenir. Âşık şiirlerinin kökünde bulunduğu kültürlerinin değerler ve ahlak anlayışı yatmaktadır. Âşıklık, Anadolu'da toplumun öncüsü,sözcüsü olmuş bir gelenek,görenek olarak, halkkların bir kültürüdür.

1.1.Âşıklık Geleneği Özellikleri

• ·        Âşık geleneği, kendilerine âşık, saz şairi, ozan, denilen sanatçılar tarafından meydana getirilmiş edebiyattır.

• Aşıklar şiirlerini hece ölçüsüyle, koşma, destan ve semai denilen şiirlerle oluşturdular.XVII.yüzyılda, bazı aşıklar, divan şairleri gibi, aruz ile şiirler yazdı.

• ·        Aşık edebiyatı konuları,Aşk, doğa, göç, ayrılık, ölüm, özlem, kıskançlık, cesaret, toplumun sorunları, insan davranışları ve ilgili eleştirileri kapsayan konular işlemişlerdir.

• ·        Bu edebiyatta gerçeklik ön plandadır.

• ·        Aşkıların sözleri anlıktır,yani o an içinden ne geçmişse onu söyler.

• Nazım birimi genellikle dörtlüktür.

·